Παγκόσμια οικονομία και πληθωρισμός

Του Δρος Αμβρόσιου Προδρόμου*

Η συνέχιση της πανδηµίας συνεχίζει να φέρνει στην επιφάνεια τις επιπτώσεις που επέφεραν τα µέτρα των διαφόρων κυβερνήσεων, οι οποίες δεν έλαβαν καθόλου υπόψιν παράγοντες όπως η οικονοµία. Οι προκλήσεις είναι πλέον πολλές για την παγκόσµια οικονοµία. Σε κάποιες χώρες τα προβλήµατα είναι µεγαλύτερα, σε όλες έχουν κοινά χαρακτηριστικά και ως εκ τούτου υπάρχει αλληλεπίδραση σε όλες τις χώρες.

Τις τελευταίες εβδοµάδες επανέρχεται στην επιφάνεια το πρόβληµα της ακρίβειας σε βασικά προϊόντα. Το µεγαλύτερο πρόβληµα είναι το κόστος της ενέργειας, το οποίο έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλα τα βασικά αγαθά, ακόµα και στην προσφορά υπηρεσιών.

Ο πληθωρισµός έχει φτάσει σε δυσβάστακτο σηµείο, ορατό πλέον στην καθηµερινότητα του πολίτη. Ο δείκτης πληθωρισµού στην Ευρωζώνη έχει µέσα σε δέκα µόνο µήνες αυξηθεί κατά 4,4%, δηλαδή έχει πάει από το αρνητικό πρόσηµο του 0,3%, το οποίο ήταν όντως αρνητικό στοιχείο για την οικονοµία της Ευρωζώνης, και ως εκ τούτου ολόκληρης της Ένωσης, στο 4,1%.

Έχει δηλαδή ξεπεράσει το 3% το οποίο θεωρείται από τους οικονοµολόγους το πιο «ανεκτό» επίπεδο, δηµιουργώντας προβλήµατα τόσο στην πραγµατική οικονοµία, όσο και στη δυνατότητα της Ευρωζώνης να προβλέψει τους παρεµφερείς µακροοικονοµικούς δείκτες. Το µόνο παρήγορο για την Ευρωζώνη, όσον αφορά τον πληθωρισµό, αποτελεί το γεγονός ότι ο δείκτης πληθωρισµού για τα Τρόφιµα είναι στο 1,9%, παρ’ όλο που και αυτός έχει κάποιες µεταβολές, οι οποίες όµως δεν είναι τόσο σηµαντικές.

Η µεγάλη πρόκληση για την Ευρωζώνη στην παρούσα φάση είναι να µπορέσει να «δαµάσει» το θηρίο που λέγεται Πληθωρισµός, πριν αυτό ξεφύγει και βγει εντελώς εκτός ελέγχου. Οι διαδηλώσεις οι οποίες λαµβάνουν χώρα σε ολόκληρη την Ένωση είναι ενδεικτικές για την όλη κατάσταση και είναι τουλάχιστον αδόκιµο κάποιοι «παράγοντες» στην Κύπρο να ισχυρίζονται ότι κάτι τέτοιο δεν υφίσταται στη χώρα µας και ότι οι όποιες επισηµάνσεις ελαύνονται από µικροπολιτικές σκοπιµότητες.

Η µεγαλύτερη οικονοµία του πλανήτη, αυτή των Ηνωµένων Πολιτειών, αντιµετωπίζει παρόµοια προβλήµατα και σε οξυµένο βαθµό. Ο πληθωρισµός στις ΗΠΑ έχει φτάσει στο 6,2% για το µήνα Οκτώβριο, ποσοστό υπερδιπλάσιο του ορίου του 3%. Το πλέον ανησυχητικό είναι η τεράστια αύξηση του 0,8% (από 5,4% σε 6,2%), µέσα σε µόνο ένα µήνα.

Παράλληλα, ο δείκτης Πληθωρισµού Τροφίµων έχει εκτοξευθεί στο 5,3%, σχεδόν τρεις φορές µεγαλύτερο ποσοστό από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης, δηµιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για τη δυνατότητα πολλών οικογενειών να αντεπεξέλθουν της κρίσης. Με τη ζήτηση για ενέργεια να αυξάνεται λόγω του δύσκολου χειµώνα που αντιµετωπίζει το µεγαλύτερο µέρος της χώρας, το πρόβληµα µάλλον θα µεγαλώσει. Ειδικά για τις 581.000 άστεγους (τουλάχιστον, σύµφωνα µε τα επίσηµα στατιστικά), το πρόβληµα θα είναι ακόµα µεγαλύτερο.

Είναι πλέον γεγονός ότι ο µήνας του µέλιτος για τον Τζο Μπάιντεν έχει πλέον λήξει, αφού η δηµοτικότητά του σε δέκα µόλις µήνες έχει φτάσει σε πολύ χαµηλά επίπεδα. Για τον Μπάιντεν, η 30ή Αυγούστου 2021 αποτελεί σηµείο καµπής αφού ήταν η πρώτη µέρα από την έναρξη της προεδρίας του που έχει αρνητική δηµοτικότητα (47,5% αρνητική και 47,2% θετική γνώµη). Το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 51,6% µε 42,5%.

Παρόµοια είναι και τα προβλήµατα στην Κυπριακή ∆ηµοκρατία, µε τον πληθωρισµό να φτάνει στο 4,3% τον Οκτώβρη και να έχει σκαρφαλώσει µέχρι και το 5% τον Αύγουστο. Όσον αφορά το δείκτη Πληθωρισµού Τροφίµων, η Κύπρος περνά µέσα από µια πραγµατική οικονοµική ανωµαλία µε απρόοπτες εξελίξεις.

Το αρνητικό -0,53% του Ιουνίου έχει φτάσει στο 8,2% τον Αύγουστο και έχει πέσει πάλι στο -0,2% τον Οκτώβρη. Αυτό δεν αποτελεί στοιχείο υγιούς οικονοµίας, και αν δεν παρθούν άµεσα και δραστικά µέτρα, τότε θα έχουµε σοβαρά προβλήµατα. Τα πολιτικά παιχνίδια πρέπει να λάβουν επιτέλους τέλος. Ο τουρισµός δεν µπορεί να βγάζει πάντα τα κάστανα από τη φωτιά, και αν δεν το αντιληφθούµε θα βρεθούµε µπροστά από δύσκολες καταστάσεις.

Τα δεδοµένα των Στατιστικών Υπηρεσιών ανά το παγκόσµιο δίνουν µια ζοφερή εικόνα. Τα λάθη της διαχείρισης της πανδηµίας τα βρίσκουµε µπροστά µας. ∆ιαφωνήσαµε εξ αρχής µε τον τρόπο που λαµβάνονταν τα µέτρα, τα οποία δεν στηρίχθηκαν ποτέ στην άποψη των όποιων ειδικών για να υπάρξει κάποια ισορροπία.

Η Ε.Ε. λαµβάνει σωστά κάποια µέτρα, αλλά αυτά παραµένουν µακράν από το να θεωρούνται αποτελεσµατικά για όλους. Ακόµα και σε αυτήν την περίοδο, τα εθνικά συµφέροντα υπερτερούν της πολυδιαφηµιζόµενης αλληλεγγύης. Τα πράγµατα σίγουρα θα βελτιωθούν, δυστυχώς όµως τα θύµατα των πολιτικών αποφάσεων θα είναι, χίλιες φορές πολλαπλάσια αυτών της πανδηµίας και σίγουρα κάποιοι έχουν ευθύνες.

*Ακαδηµαϊκός, Σύµβουλος Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων