Συνέντευξη – Γ.Βασιλείου: Αυτόματα οι Τ/κ να έχουν θετική ψήφο στις ομοσπονδιακές εξουσίες

Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας μοιράζεται «το μυστικό» για να ξεκλειδώσουν οι διαπραγματεύσεις

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου

Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Γιώργος Βασιλείου, σε συνέντευξή του στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» εκφράζει την ελπίδα ότι η Πενταμερής θα δώσει μια φόρμουλα για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες και ζητά από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να πείσει ότι «εμείς δεχόμαστε την πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη». Μοιράζεται δε και το μυστικό: Να συμφωνήσουμε ποιες θα είναι οι εξουσίες της ομόσπονδης κυβέρνησης. Εκτός από τις τρεις βασικές ελευθερίες, εκτός από τα θέματα της ΑΟΖ, του FIR, του ευρώ, που θα διατηρηθούν στην ομόσπονδη κυβέρνηση, να συμφωνηθεί ότι αυτόματα θα έχουν και οι Τ/κ μια θετική ψήφο γι’ αυτά.

Τι θα συμβουλεύατε τον Πρόεδρο να μεταφέρει στις αποσκευές του στη Γενεύη και τι αναμένετε να φέρει πίσω την ημέρα της Ανάστασης;

Δύσκολο ερώτημα. Το ζήτημα δεν είναι τι θα θέλαμε ή τι αναμένουμε. Είναι τι προβλέπουμε. Εγώ θέλω να ελπίζω ότι δεν θα διακοπούν οι συνομιλίες και να κλείσει το θέμα, ότι θα βρεθεί μια φόρμουλα η οποία θα διασφαλίζει ότι αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις και θα πάρουν άλφα χρονικό διάστημα.

Τι πρέπει να κάνει ο Πρόεδρος πηγαίνοντας στη Γενεύη;

Να τονίσει ότι εμείς δεχόμαστε την πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη. Να πείσει ότι το εννοούμε, διότι η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι το λέμε και δεν το εννοούμε.

Μπορεί τα Ην. Έθνη να καταφέρουν ν’ ανοίξει ο δρόμος για συνομιλίες, ή στην εσχάτη θα δηλώσουν συνέχιση της προσπάθειας;

Έχει σημασία να μη διακοπεί η διαδικασία. Τα ΗΕ ξέρουν ότι το πρώτο στάδιο είναι δύσκολο. Αν αρχίσει η συζήτηση πάνω στη βάση λύσης, δεν θα καταλήξει πουθενά. Η άποψή μου είναι ότι θα πει ο καθένας τις θέσεις του, αλλά δεν θα επιτραπεί να μπουν σε συζήτηση μεταξύ των μερών.

Αν η Τουρκία επιμένει σε αλλαγή βάσης λύσης;

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι συμφέρει στην Τουρκία να υπάρξει λύση του Κυπριακού. Για την Τουρκία δεν είναι προτεραιότητα το Κυπριακό, αλλά είναι προτεραιότητα η παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι χωρίς την Κύπρο δεν μπορεί να βρίσκεται στην Αν. Μεσόγειο.

Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση η Τουρκία θα ελέγχει την Κύπρο;

Αυτά είναι συνθήματα… Η Τουρκία δεν μπορεί να ελέγξει τις αποφάσεις μιας χώρας-μέλους της ΕΕ. Αυτό το ξεχνά ο κόσμος. Είμαστε υπόχρεοι να ακολουθούμε τη γραμμή της ΕΕ και στην εξωτερική πολιτική και στην εσωτερική και στην οικονομική κ.λπ. Είναι πολύ λίγα τα πράγματα που μπορείς να πάρεις πρωτοβουλίες εκτός της ΕΕ, κάτι που μας θωρακίζει ως χώρα.

Γίνεται αρκετή συζήτηση για την πολιτική ισότητα και ειδικότερα τη θετική ψήφο των Τ/κ στο Υπουργικό της ομοσπονδιακής Κύπρου. Αποτελεί «κλειδί» που θα ξεκλειδώσει τις διαπραγματεύσεις η πολιτική ισότητα, 4 χρόνια μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά;

Πρέπει να καταφέρουμε να συμφωνούν και οι δύο πλευρές σ’ αυτό το θέμα. Το μυστικό είναι το εξής: Να συμφωνήσουμε ποιες θα είναι οι εξουσίες της ομόσπονδης κυβέρνησης. Εκτός από τις τρεις βασικές ελευθερίες, εκτός από τα θέματα της ΑΟΖ, του FIR, του ευρώ, που θα διατηρηθούν στην ομόσπονδη κυβέρνηση, να συμφωνηθεί ότι αυτόματα θα έχουν και οι Τ/κ μια θετική ψήφο γι’ αυτά. Απ’ εκεί και πέρα, τα δύο συνιστώντα κράτη θα πάρουν μεγάλο αριθμό εξουσιών. Ο καθένας θα παίζει στο μαγαζί του…

Μα ο Πρόεδρος ανησυχεί ότι με τη μια θετική ψήφο οι Τ/κ, ως υποχείρια της Τουρκίας, θα παρεμποδίζονται αποφάσεις που δεν θέλει η Τουρκία. Για παράδειγμα, λέει ότι έβαλε τις υπογραφές του για τον EastMed και δεν μπορεί να περάσει ο αγωγός φυσικού αερίου (φ.α.) από την Τουρκία…

Ο αγωγός πρέπει να περάσει από την Τουρκία. Είναι κοντά, μας εξυπηρετεί και δεν μπορεί να κάνει τίποτε η Τουρκία. Μέρος του φυσικού αερίου θα πηγαίνει στην Τουρκία για τις δικές της ανάγκες και το υπόλοιπο στον πανευρωπαϊκό αγωγό. Ο EastMed δεν θα γίνει ποτέ και χίλιες υπογραφές να βάλει. Δεν συμφέρει, δεν μπορεί να γίνει. Αυτό το λέω ως οικονομολόγος. Έχω διαβάσει τις θέσεις των ειδικών, όπως ο Τσαρλς Έλληνας, ο οποίος το έχει ξεκαθαρίσει: Εκτός από τεράστιες τεχνικές δυσκολίες, τον αγωγό θα τον κάνουν οι εταιρείες μόνο αν συμφέρει. Με την τιμή του φυσικού αερίου αυτή τη στιγμή δεν είναι βιώσιμο το έργο. Εξάλλου αυτό δεν είναι καινούργιο. Πριν 4 χρόνια είχα μιλήσει με τον κ. Ταλάτ σε δικοινοτική εκδήλωση υποστηρίζοντας την ιδέα να περάσει ο αγωγός από την Τουρκία γιατί συμφέρει στην Κύπρο. Δεν αλλάζω γραμμή σ’ αυτό το θέμα.

Πώς εξηγείτε ότι ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει αν θα βρίσκεται στη Γενεύη η ΕΕ; Κάνει και σ’ αυτό κουμάντο η Τουρκία;

Η σύσκεψη είναι 5+1 και δεν έχει σχέση η ΕΕ. Η ΕΕ θα είναι όμως εκεί σίγουρα ως παρατηρητής. Και αν ακόμα δεν είναι εκεί ως παρατηρητής, θα είναι εκεί και θα έχει λόγο. Να μην είμαστε θύματα του τυπικού. Το χέρι και το μυαλό της ΕΕ θα είναι εκεί, για να διασφαλίσει ότι θα συνεχίσει να έχει στους κόλπους της ένα λειτουργικό κράτος.

Τι πήγε λάθος και χάθηκε η ευκαιρία για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά;

Δεν έχει σημασία τι πήγε λάθος. Σημασία έχει να πάμε μπροστά. Η διχοτόμηση δεν ενδιαφέρει τους Τούρκους. Την έχουν ντε φάκτο τη διχοτόμηση. Εκείνο που ενδιαφέρει τους Τούρκους είναι αν δεν υπάρχει λύση, να υποσκάπτουν τη Δημοκρατία με διάφορους τρόπους. Ένας τρόπος είναι με το μεταναστευτικό. Άλλος τρόπος είναι οι Τ/κ να αρχίσουν αύριο να διεκδικούν τις περιουσίες τους στις ελεύθερες περιοχές όπου κτίστηκαν συνοικισμοί και όχι μόνο. Δεν μπορείς να αρνηθείς το δικαίωμα ιδιοκτησίας. Μια μόνο διέξοδος υπάρχει για μας. Να υπάρξει λύση.

Θα καταφέρουμε να συνεχίσουμε από κει που μείναμε στο Κραν Μοντανά;

Όχι. Από τη στιγμή όμως που αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις, θα βρεθούν τρόποι για να καλυφθεί αυτό το θέμα και να σωθεί η αξιοπρέπεια των μερών.

Είχατε διάφορες επαφές και με Κύπριους ηγέτες και με ξένους πρέσβεις και διπλωμάτες. Ποια είναι η αίσθηση που έχουν για το Κυπριακό;

Ανησυχούν όλοι. Όχι αν δεν βρεθεί λύση τώρα, αλλά κατά πόσον ο δρόμος θα μείνει ανοικτός για λύση ή θα κλείσει. Κι αυτό εξαρτάται από τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά και τη δική μας αποφασιστικότητα να μείνει ανοικτός ο δρόμος. Νομίζω θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Αν υποθέσουμε ότι η ε/κ πλευρά δέχεται τα έξι σημεία του πλαισίου Γκουτέρες και το πει με αποφασιστικότητα και κτυπήσει το χέρι στο τραπέζι, θα είναι δύσκολο για την άλλη πλευρά να τοποθετηθεί αρνητικά απέναντι στις θέσεις Γκουτέρες.

Μη λύση σημαίνει καταστροφή για την Κύπρο… Να το συνειδητοποιήσει ο κόσμος

Στο ερώτημα τι θα σημαίνει για την Κύπρο αν προκύψει αδιέξοδο, ο κ. Βασιλείου είναι σαφής: Αν δεν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, για το λόγο ότι οι δύο πλευρές διαφωνούν, τότε το Σ. Ασφαλείας θα διερωτάται τι γυρεύει εδώ… Το επόμενο βήμα είναι ότι φεύγει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Αυτό θα σημαίνει ότι το 3% του εδάφους θα το αρπάξει ο πιο ισχυρός. Και αν ακόμα δεν το αρπάξει και υπάρχει κάποιου είδους γραμμή, ποιος θα διασφαλίσει το αίσθημα της ασφάλειας; Αν χαθεί το αίσθημα ασφάλειας, χάνεται το αίσθημα της ανάπτυξης και της δυνατότητας επένδυσης. Χάνεται η δυνατότητα να έρχονται πίσω οι φοιτητές που θα σπουδάζουν στο εξωτερικό. Ο μέσος Κύπριος δεν έχει συνειδητοποιήσει τους κινδύνους της μη λύσης για να φοβάται τη μη λύση. Μη λύση σημαίνει καταστροφή. Και για να το συνειδητοποιήσει ο κόσμος, τα ΜΜΕ πρέπει να τον ενημερώσουν για το κόστος της μη λύσης.

Για τη σύνθεση της ομάδας συμβούλων που θα συνοδεύει τον Πρόεδρο στην Πενταμερή, λέει:

«Στη θέση του Προέδρου δεν θα έπαιρνα μαζί μου ανθρώπους που διαφωνούν με τη ΔΔΟ. Αν διαφωνεί, τι θα συμβουλεύσει τον Πρόεδρο; Άλλο να εκφράσει κάποιος τεχνοκρατικές απόψεις ως νομικός, συνταγματολόγος και άλλο πολιτική άποψη».

Για την απουσία γυναίκας από την ομάδα, αναφέρει το παράδειγμα της Στέλλας Σουλιώτου: «Θα ήταν τραγικό λάθος αν σήμερα αφήναμε ένα τέτοιο μέλος εκτός της ομάδας επειδή είναι γυναίκα».