Το κυνήγι εκτός ορίων

Αντιπεριβαλλοντικές τροποποιήσεις που εξυπηρετούν μικροπολιτικά συμφέροντα

Συνέντευξη στη Χρυστάλλα Χαραλάμπους

Έντονες αντιδράσεις υπήρξαν από διάφορους παράγοντες προστασίας της φύσης για το Νομοσχέδιο Τροποποίησης του Περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου που προτείνει η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας. Τόνισαν πως αυτή η αλλαγή μπορεί να έχει αντίκτυπο που δύσκολα θα μπορεί να αντιμετωπιστεί. Περί μικροπολιτικών συμφερόντων και μίας πρωτοφανούς χαλάρωσης της υφιστάμενης νομοθεσίας κάνει λόγο, μεταξύ άλλων, ο κ. Κωνσταντίνος Χαραλάμπους, υπεύθυνος επικοινωνίας στο Ιδρυμα Terra Cypria, σε συνέντευξή του.

Πιστεύετε πως οι στόχοι του νομοσχεδίου μπορούν να υλοποιηθούν;

Είναι ξεκάθαρο πως επιχειρείται μια πρωτοφανής χαλάρωση της υφιστάμενης νομοθεσίας, με πληθώρα παροχών στους κυνηγούς, όπως η νομιμοποίηση της χρήσης αεροβόλων όπλων, πλαστικών ομοιωμάτων και μη ηλεκτρικών ηχομιμητικών συσκευών, ακόμα και η ιερακοθηρία. Παράλληλα, τροποποιήσεις όπως η νομιμοποίηση της κατανάλωσης θηράματος σε εστιατόρια και η εξώδικη ρύθμιση των αδικημάτων λαθροθηρίας ανοίγουν «παραθυράκια» στη νομοθεσία που θα καταστήσουν αναποτελεσματική την εφαρμογή του νόμου όσον αφορά την πάταξη της λαθροθηρίας.

Οταν μιλάτε για «παραθυράκια» σε τι συγκεκριμένα αναφέρεστε;

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα το γεγονός ότι η Υπηρεσία Θήρας θέλει να επιτρέψει την κατανάλωση θηράματος στα εστιατόρια, με τη δικαιολογία ότι θα βοηθήσει τους κυνηγούς να καταναλώσουν το θήραμα που έχουν νόμιμα κυνηγήσει και στα εστιατόρια. Αν όμως αυτό επιτραπεί, ανοίγει το παράθυρο της προσφοράς παράνομα θηρευμένου θηράματος καθώς και της κατανάλωσης μη επιτρεπόμενων άγριων ειδών. Κάτι τέτοιο θα καταστήσει απίθανη την επιβολή του νόμου, καθώς θα είναι πρακτικά αδύνατο στις Αρχές να στοιχειοθετήσουν αν το θήραμα που προσφέρεται σε ένα εστιατόριο έχει παράνομα θηρευτεί ή όχι.

Οι άνθρωποι της Θήρας υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές θα τους βοηθήσουν να είναι πιο αποτελεσματικοί σε θέματα προστασίας της φύσης. Πιστεύετε ότι η πρόταση αυτή θα επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα;

Διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα ορισμένων αλλαγών, όπως η εξώδικη ρύθμιση αδικημάτων λαθροθηρίας, καθώς οι λαθροθήρες θα αποφεύγουν πλέον τη δικαστική οδό. Παρόμοια τροποποίηση με εξώδικη ρύθμιση αδικημάτων εφαρμόζεται από το 2014 σχετικά με τη χρήση ηχοπαραγωγικών συσκευών, με το πρόσχημα πως μια τέτοια ρύθμιση θα μείωνε τη γραφειοκρατία και θα επέτρεπε μια πιο αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου. Κάτι τέτοιο είχε το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς έκτοτε οι σχετικές καταγγελίες έχουν μειωθεί δραματικά.

Ακούστηκε το επιχείρημα ότι αλλάζει κάποιος νόμος, επειδή έτσι υφίσταται σε μία χώρα «πρωτοπόρο» στη νόμιμη χρήση αεροβόλων στο κυνήγι π.χ. τις ΗΠΑ. Είναι αυτό από μόνο του αρκετό για να αλλάξουν τα μέχρι στιγμής δεδομένα στην Κύπρο;

Δεν σημαίνει πως επειδή μια μέθοδος είναι επιτρεπόμενη σε κάποια περιοχή του κόσμου, θα πρέπει να επιτραπεί και στην Κύπρο. Τόσο τα είδη θηραμάτων όσο και οι διαθέσιμοι πληθυσμοί τους και οι κυνηγετικές περιοχές είναι πολύ διαφορετικά από ό,τι στο νησί μας. Ειδικά το αεροβόλο είναι ένα όπλο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το κυνήγι μικρών πουλιών, η θανάτωση των οποίων απαγορεύεται αυστηρά! Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Πτηνά είναι ξεκάθαρη, δεν επιτρέπεται χαλάρωση του καθεστώτος που ίσχυε πριν από την ένταξη μιας χώρας στην ΕΕ.

Η Υπηρεσία Θήρας ισχυρίζεται ότι οι ποινές που επιβάλλονται στην Κύπρο δεν είναι αποτρεπτικές και ότι η εξώδικη ρύθμιση θα φέρει πιο άμεσα αποτελέσματα. Πιστεύετε ότι ισχύει αυτό;

Είναι αλήθεια πως οι ποινές που επιβάλλονται από τα δικαστήρια όσον αφορά το έγκλημα κατά της άγριας ζωής (λαθροθηρία, παράνομη παγίδευση κ.τ.λ.) αυτή τη στιγμή δεν είναι αποτρεπτικές, ειδικά σε σχέση με το οικονομικό όφελος που προκύπτει από την παράνομη αυτή πρακτική. Παρόλ’ αυτά διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εξώδικων ρυθμίσεων, καθώς οι λαθροθήρες θα αποφεύγουν πλέον τη δικαστική οδό, ενώ παράλληλα τίθενται σοβαρά ζητήματα εφαρμογής της ρύθμισης αυτής από την Υπηρεσία Θήρας, δηλαδή σχετικά με την ετοιμότητα της Υπηρεσίας να επιβάλλει η ίδια τόσο αυστηρές ποινές κατευθείαν στους παρανομούντες. Αυτό που χρειάζεται να γίνει κατά τη γνώμη μου είναι επιμόρφωση των Δικαστών σχετικά με το πρόβλημα της λαθροθηρίας και τον κοινωνικό και οικονομικό της αντίκτυπο, ώστε να εφαρμόζουν αποτρεπτικές ποινές. Η νομοθεσία στην παρούσα μορφή της είναι πολύ αυστηρή, καθώς προβλέπει πρόστιμο μέχρι 17.000 ευρώ ή/και ποινή φυλάκισης μέχρι τα 2 χρόνια.

Σχετικά με την ιερακοθηρία, η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας υποστηρίζει πως λόγω του ότι τα γεράκια κοστίζουν 100.000 ευρώ το καθένα, δεν θα διαθέσει πολύς κόσμος τα χρήματα για να υπάρξουν προβλήματα. Τονίστηκε, επίσης, πως δεν θα επηρεαστούν άλλα πτηνά, με την εισαγωγή γερακιών, γιατί αυτό θα εφαρμόζεται μέσα σε κατάλληλα πλαίσια και κανονισμούς. Ποια είναι η θέση σας;

Ακριβώς επειδή τα αρπακτικά που χρησιμοποιούνται στην ιερακοθηρία κοστίζουν τόσο πολύ στην αγορά, η νομιμοποίηση της μεθόδου αυτής θα αυξήσει κατακόρυφα τα φαινόμενα κλοπής αυγών και νεοσσών άγριων αρπακτικών, αφού θα δημιουργηθεί «αγορά» γι’ αυτή την παράνομη δραστηριότητα. Δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί κάτι τέτοιο. Οι κανονισμοί της CITES επιτρέπουν τη διακίνηση ειδών που γεννήθηκαν σε καθεστώς αιχμαλωσίας, ειδικά εντός της ΕΕ.

Κατά τη γνώμη σας μπορεί να υπάρχουν άρθρα τα οποία αντιβαίνουν κάποια άλλα;

Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις παρέχεται εξουσία στην Υπηρεσία Θήρας για επεμβάσεις ακόμα και σε κρατικά δάση, κάτι που βεβαίως επικαλύπτει τις εξουσίες του Τμήματος Δασών με βάση τον Περί Δασών Νόμο, με αποτέλεσμα το Τμήμα Δασών να αντιτίθεται στις τροποποιήσεις αυτές. Επίσης, τροποποιήσεις όπως η κατανάλωση θηράματος στα εστιατόρια επηρεάζει άμεσα την εφαρμογή του Περί Τροφίμων Νόμου και τους αντίστοιχους κανονισμούς και διατάξεις της ΕΕ, σύμφωνα με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες.

Ποια η αντίδραση των βουλευτών στις καταγγελίες και τις εισηγήσεις;

Δυστυχώς, στη Βουλή υπάρχουν διάφορες πιέσεις τόσο υπέρ της λαθροθηρίας και του παράνομου κυνηγίου όσο και κατά. Για παράδειγμα, στις προηγούμενες συνεδρίες της Βουλής για το θέμα αυτό χρησιμοποιήθηκε το αναληθές πρόσχημα πως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που ζητά τις εν λόγω τροποποιήσεις, για να αποφύγουμε την καταδίκη μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (sic). Αποτέλεσμα, όλοι σχεδόν οι βουλευτές να πεισθούν για την αναγκαιότητα των τροποποιήσεων μέχρι που αποδείξαμε γραπτώς πως η Επιτροπή ουδέποτε ζήτησε κάτι τέτοιο. Θέλω να πιστεύω πως τουλάχιστον στα σημεία που οι τροποποιήσεις αντιτίθενται σε Ευρωπαϊκές Οδηγίες, καθώς και σε αυτά που έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να μην προχωρήσει το θέμα της καταδίκης μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, οι βουλευτές μας θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.

Πώς η συνοδεία πολλών σκύλων μπορεί να προκαλέσει μεγάλο πρόβλημα στην διαφυγή ενός θηράματος;

Όπως είναι λογικό, αν ένας κυνηγός ή η παρέα του εξορμήσει με μεγάλο αριθμό σκύλων, η διατάραξη που θα προέλθει στους θηραματικούς και μη θηραματικούς πληθυσμούς της περιοχής θα είναι πολύ μεγάλη. Ως συνεπακόλουθο, ένα θήραμα θα είναι σχεδόν αδύνατο να διαφύγει και ως εκ τούτου θα πρέπει να ρυθμιστεί ο μέγιστος αριθμός σκύλων που θα μπορεί να συνοδεύει μια παρέα κυνηγών για σκοπούς προστασίας του θηράματος αλλά και για σκοπούς ηθικού και δίκαιου κυνηγίου.

Ενδεχομένως λοιπόν αδικείται μία πλευρά και μία άλλη ευνοείται;

Δυστυχώς, η ηγεσία της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας συμπεριφέρεται ως κυνηγετική υπηρεσία, υποκύπτοντας στις πιέσεις μερίδας κυνηγών και εξυπηρετώντας συγκεκριμένα μικροπολιτικά συμφέροντα (βλέπε ψήφους κυνηγών). Παράλληλα, αμελεί συστηματικά τις υποχρεώσεις όσον αφορά την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας έχοντας ως μόνο γνώμονα τη διαχείριση του κυνηγίου στην Κύπρο, θέτοντας έτσι την Κυπριακή Δημοκρατία υπό τον κίνδυνο κυρώσεων από την ΕΕ για μη εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας. Καλώς ή κακώς η Υπηρεσία Θήρας έχει να διαχειριστεί τη μία εκ των δύο Οδηγιών της ΕΕ σχετικά με τη φύση (Οδηγία για τα Πτηνά), η οποία αφορά όλους μας και όχι μόνο τους κυνηγούς. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να κατανοήσει πως δεν είναι πλέον ανεκτό να διαβουλεύεται μόνο με τους κυνηγούς. Η άγρια πανίδα του τόπου μας ανήκει σε όλους, πόσον μάλλον όταν μιλάμε για μεταναστευτικά πτηνά τα πλείστα των οποίων χρησιμοποιούν το νησί μας απλά ως μεταναστευτικό διάδρομο στο ταξίδι τους από και προς την Ευρώπη.